Γράφει ο Eswar Prasad
καθηγητής στο Cornell University
& συνεργάτης του Brookings Institution
Η αξία του είναι ευμετάβλητη, οι χρήστες δεν είναι όσο ανώνυμοι πιστεύουν. Μπορεί να είναι απειλή για το περιβάλλον και ενδεχομένως να επιτείνει την ανισότητα.
Το Bitcoin, το αρχικό κρυπτονόμισμα, καταγράφει μια άγρια πορεία από τη δημιουργία του το 2009. Νωρίτερα φέτος, η τιμή ενός Bitcoin εκτοξεύτηκε πάνω από τα $60.000, μια οκταπλάσια αύξηση μέσα σε 12 μήνες. Στη συνέχεια, υποχώρησε στο μισό της αξίας του μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες. Η αξία άλλων κρυπτονομισμάτων όπως το Dogecoin έχει αυξηθεί και υποχωρήσει με ακόμα πιο απότομο ρυθμό, αρκετά συχνά με βάση τα "τιτιβίσματα” του Έλον Μασκ. Ακόμα και μετά την πρόσφατη υποχώρηση των τιμών, η συνολική αξία των κρυπτονομισμάτων πλέον ξεπερνά τα $1,5 τρισ., ένα συγκλονιστικό ποσό για εικονικά αντικείμενα που δεν είναι τίποτα άλλα από κώδικας σε υπολογιστή.
Είναι τα κρυπτονομίσματα το κύμα του μέλλοντος και θα πρέπει κανείς να τα χρησιμοποιεί και να επενδύει σε αυτά; Και οι τεράστιες διακυμάνσεις στις τιμές τους - σχεδόν $1 τρισ. εξανεμίστηκε από τη συνολική τους αξία τον Μάιο - προμηνύουν προβλήματα για το παγκόσμιο χρηματοοικονομικό σύστημα; Το Bitcoin δημιουργήθηκε (από ένα άτομο ή μια ομάδα που μέχρι σήμερα είναι αγνώστων στοιχείων) ως ένας τρόπος για να διενεργούνται συναλλαγές χωρίς τη μεσολάβηση ενός έμπιστου τρίτου μέρους, όπως μια κεντρική τράπεζα ή ένα χρηματοοικονομικό ίδρυμα.
Η έλευση του εν μέσω της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης, η οποία κλόνισε την εμπιστοσύνη στις τράπεζες, ακόμα και στις κυβερνήσεις, έγινε την πλέον κατάλληλη στιγμή. Το Bitcoin επέτρεπε συναλλαγές με τη χρήση μόνο ψηφιακών ταυτοτήτων, δίνοντας στους χρήστες έναν βαθμό ανωνυμίας. Αυτό έκανε το Bitcoin το προτιμώμενο νόμισμα για παράνομες δραστηριότητες, όπως οι πρόσφατες κυβερνοεπιθέσεις για λύτρα. Έδωσε ισχύ στο θολό σκοτεινό δίκτυο του παράνομου ηλεκτρονικού εμπορίου, όπως η PayPal βοήθησε στην άνοδο του eBay καθιστώντας πιο εύκολες τις πληρωμές. Καθώς η δημοτικότητά του αυξανόταν, το Bitcoin έγινε δύσκαµπτο, αργό και ακριβό στη χρήση. Χρειάζονται περίπου 10 λεπτά για να επικυρωθούν οι περισσότερες συναλλαγές με τη χρήση του κρυπτονομίσματος και η προμήθεια της συναλλαγής βρίσκεται κατά μέσο όρο στα $20 φέτος.
Η ασταθής αξία του Bitcoin το καθιστά επίσης ένα μη βιώσιμο μέσο συναλλαγής. Είναι σαν τα $10 να μπορούν τη μια μέρα να σου αγοράσουν μια μπύρα και την άλλη ένα ακριβό μπουκάλι κρασί. Επιπλέον, έχει καταστεί σαφές ότι το Bitcoin δεν προσφέρει πραγματική ανωνυμία. Η επιτυχία της κυβέρνησης στο να εντοπίσει και να ανακτήσει ένα μέρος από τα λύτρα σε Bitcoin που πληρώθηκαν στην ομάδα χάκερ DarkSide στην επίθεση κατά της Colonial Pipeline ενίσχυσε τις αμφιβολίες για την ασφάλεια και μη ιχνηλασιμότητα των συναλλαγών με Bitcoin. Αν και το Bitcoin έχει αποτύχει στους δηλωμένους στόχους του, έχει γίνει μια κερδοσκοπική επένδυση. Αυτό προκαλεί προβληματισμό. Δεν έχει εγγενή αξία και δεν υποστηρίζεται από κάτι. Οι υποστηρικτές του Bitcoin θα πουν ότι, όπως ο χρυσός, η αξία του προέρχεται από το πόσο σπάνιο είναι - ο αλγόριθμος του Bitcoin ορίζει συγκεκριμένο όριο στα 21 εκατ. ψηφιακά νομίσματα (σχεδόν 19 εκατ. έχουν ήδη δημιουργηθεί μέχρι σήμερα). Αλλά η σπανιότητα από μόνη της δεν μπορεί να αποτελεί πηγή αξίας. Οι επενδυτές στο Bitcoin φαίνεται να βασίζονται στη θεωρία του μεγαλύτερου ανόητου (greater fool theory) — το μόνο που χρειάζεσαι από μια επένδυση είναι να βρεις κάποιον να είναι πρόθυμος να αγοράσει το περιουσιακό στοιχείο σε ακόμα υψηλότερη τιμή.
Παρά τις υψηλές αποτιμήσεις στο χαρτί, μια κατάρρευση του Bitcoin και άλλων κρυπτονομισμάτων δεν είναι πολύ πιθανό να δημιουργήσει κλυδωνισμούς στο χρηματοοικονομικό σύστημα. Οι τράπεζες έχουν μείνει σε μεγάλο βαθμό, στο περιθώριο. Όπως σε κάθε κερδοσκοπική φούσκα, οι αφελείς επενδυτές που έρχονται καθυστερημένα στο πάρτι είναι αυτοί που κινδυνεύουν περισσότερο να χάσουν. Η κυβέρνηση σίγουρα θα πρέπει να προειδοποιήσει τους μικροεπενδυτές ότι, όπως και με την ιστορία της GameStop, ενεργούν με δική τους ευθύνη. Άλλα χρεόγραφα που επιτρέπουν κερδοσκοπικές τοποθετήσεις στις τιμές του Bitcoin υπόκεινται ήδη σε ρυθμίσεις, αλλά δεν υπάρχουν πολλά περισσότερα που μπορεί ή θα πρέπει να κάνει μια κυβέρνηση.
Το Bitcoin δεν είναι απολύτως ακίνδυνο. Οι συναλλαγές διενεργούνται από τους "εξορύκτες", χρησιμοποιώντας τεράστια ποσά υπολογιστικής ισχύς για την ανταμοιβή με τη μορφή του Bitcoin. Σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις, το δίκτυο Bitcoin καταναλώνει όση ενέργεια καταναλώνουν ολόκληρες χώρες όπως η Αργεντινή και η Νορβηγία, χωρίς να αναφερθούν τα βουνά αποβλήτων ηλεκτρονικού εξοπλισμού από τα ειδικά μηχανήματα που χρησιμοποιούνται σε αυτές τις εργασίες και καίγονται γρήγορα.
Ανεξάρτητα από τη μοίρα του Bitcoin, η τεχνολογία blockchain είναι πραγματικά ιδιοφυής και καινοτόμα. Το Bitcoin έδειξε πώς προγράμματα που τρέχουν σε δίκτυα υπολογιστών μπορούν να αξιοποιηθούν για να διενεργηθούν με ασφάλεια πληρωμές, εντός και μεταξύ κρατών, χωρίς κανείς να χρειάζεται να βασιστεί σε αχαλίνωτα χρηματοοικονομικά ιδρύματα που χρεώνουν υψηλά τέλη. Για μετανάστες εργάτες που στέλνουν εμβάσματα πίσω στις χώρες τους, για παράδειγμα, τέτοιες χρεώσεις είναι μεγάλο βάρος.
Τεχνολογίες που κάνουν τις πληρωμές, φθηνότερες, ταχύτερες και πιο εύκολα εντοπίσιμες θα ωφελήσουν τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις, διευκολύνοντας τόσο το εγχώριο όσο και το διεθνές εμπόριο. Η τεχνολογία όμως δεν είναι χωρίς κινδύνους. Το Facebook σχεδιάζει να εκδώσει το δικό του κρυπτονόμισμα, το Diem, με στόχο να διευκολύνει τις ψηφιακές πληρωμές. Αντίθετα με το Bitcoin, το Diem θα υποστηρίζεται πλήρως από αποθεματικά του αμερικανικού δολαρίου και άλλων μεγάλων νομισμάτων, διασφαλίζοντας μια σταθερή αξία. Αλλά όπως και με άλλες φαινομενικά φιλόδοξες πρωτοβουλίες, δεν μπορεί να υπάρξει εμπιστοσύνη ότι το Facebook θα βάλει το συμφέρον του κοινού πάνω από το δικό του.
Η προοπτική κάποιες πολυεθνικές επιχειρήσεις να εκδώσουν μια μέρα τα δικά τους ανεξάρτητα κρυπτονομίσματα σε παγκόσμιο επίπεδο είναι εξαιρετικά ανησυχητική. Τέτοια νομίσματα δεν θα απειλήσουν το αμερικανικό δολάριο, αλλά θα μπορούσαν να εξαφανίσουν τα νομίσματα μικρότερων και λιγότερο αναπτυγμένων χωρών.Παραλλαγές της τεχνολογίας του Bitcoin καθιστούν πολλά χρηματοοικονομικά προϊόντα και υπηρεσίες διαθέσιμα στις μάζες με χαμηλό κόστος, συνδέοντας απευθείας τους αποταμιευτές και τους δανειολήπτες. Οι εξελίξεις αυτές και οι δυνατότητες που δημιουργούνται από τις νέες τεχνολογίες έχουν οδηγήσει τις κεντρικές τράπεζες να εξετάσουν την έκδοση ψηφιακών εκδόσεων των δικών τους νομισμάτων.
Η Κίνα, η Ιαπωνία και η Σουηδία ήδη πραγματοποιούν δοκιμές των δικών τους ψηφιακών νομισμάτων. Είναι ειρωνικό, αλλά αντί να οδηγούν σε εκδημοκρατισμό της χρηματοοικονομικής σφαίρας, κάποιες από αυτές τις πρωτοβουλίες ενδεχομένως να επιτείνουν την ανισότητα. Η ανισότητα στη χρηματοοικονομική γνώση και την πρόσβαση σε ψηφιακά στοιχεία ενδεχομένως να οδηγήσει εξειδικευμένους επενδυτές να συγκεντρώνουν τα οφέλη, ενώ οι λιγότερο καταρτισμένοι, ζαλισμένοι από τις νέες τεχνολογίες, θα παίρνουν ρίσκα που δεν αντιλαμβάνονται πλήρως. Οι αλγόριθμοι των υπολογιστών θα μπορούσαν να επιδεινώσουν εδραιωμένες φυλετικές και άλλες προκαταλήψεις στην πιστωτική αξιολόγηση και τις χρηματοοικονομικές αποφάσεις, αντί να τις μειώσουν.
Η ευρεία διάδοση των ψηφιακών πληρωμών θα μπορούσε επίσης να καταστρέψει και τα τελευταία υπολείμματα ιδιωτικότητας στην καθημερινότητα μας. Αν και οι ακραίες διακυμάνσεις στις τιμές του Bitcoin συγκεντρώνουν την περισσότερη προσοχή, πολύ μεγαλύτερη συνέπεια έχει η επανάσταση στο χρήμα και τα οικονομικά που έχει ήδη δρομολογηθεί και τελικά θα επηρεάσει τον καθένα μας, για το καλύτερο και το χειρότερο.
Πηγή: nytlicensing.com
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου