Σε ποιον ανήκει το Internet μετά την άρνηση του εφευρέτη του να πάρει την πατέντα

Γράφει η Νίκη Μπάκουλη

Ο άνθρωπος που είχε το δικαίωμα να κάνει δική του την πατέντα του World Wide Web, αρνήθηκε ευγενικά, λέγοντας πως 'το Internet ανήκει στο λαό του'. Τι ισχύει.

Το θέλουμε όλοι. Δηλαδή, οι κοντά στους 4 δισεκατομμύρια εκ των κατοίκων της γης που έχουμε πρόσβαση σε αυτό. Πληρώνουμε για αυτό, σε τιμές που ορίζουν αυτοί που μας το παρέχουν. Ουδείς όμως, γνωρίζει πού πραγματικά ανήκει το Internet. Το Webopedia έδωσε δυο απαντήσεις, για να διαλέξουμε αυτή που μας κάνει: α) σε κανέναν β) σε όλους. Ποια είναι η σωστή; Κάποια άλλη.

Τι είναι το διαδίκτυο

Το Internet είναι ένα τεράστιο δίκτυο υπολογιστών που συνδέονται -μέσω του διαδικτύου- και μπορούν να 'επικοινωνούν'. Η σύνδεση αυτή γίνεται μέσω μάζας καλωδίωσης και ασύρματης τεχνολογίας επικοινωνίας (όπως οι πύργοι τηλεπικοινωνιών και οι δορυφόροι). Το διαδίκτυο είναι έννοια. Όχι φυσική οντότητα. Εξ ου και κανείς δεν έχει την πατέντα του. Πολλοί έχουν εξασφαλίσει δίπλωμα ευρεσιτεχνίας επί των 'κομματιών' που συνθέτουν το Internet (κέντρα δεδομένων, καλωδιώσεις, δορυφόροι κλπ). Όχι μόνο άτομα, αλλά και εταιρίες και κυβερνητικές υπηρεσίες.

Ένα σύντομο μάθημα ιστορίας

Τη δημιουργία του δοκίμασαν πρώτοι οι Αμερικανοί, κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου και ενώ η Σοβιετική Ένωση είχε στείλει ήδη, στο διάστημα το Sputnik 1. Τη δεκαετία του '60, όπως έψαχνε το Υπουργείο Αμύνης των ΗΠΑ έναν τρόπο να διαφυλάξει την ασφάλεια της χώρας -από πυρηνική επίθεση των Ρώσων- έκριναν πως έχουν ανάγκη ένα δίκτυο επικοινωνίας που θα είναι προϊόν τεχνολογικών εξελίξεων.

Ο JCR Licklider παρουσίασε την πρώτη πρόταση. Την ονόμασε 'γαλαξιακό δίκτυο' και αφορούσε την ύπαρξη δικτύου υπολογιστών που θα είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους, ώστε να μπορούν να ανταλλάσσουν γρήγορα πληροφορίες. Ο Paul Baran ήταν εκείνος που βρήκε το πώς αυτό το δίκτυο θα συνέχιζε να κάνει τη δουλειά του, ακόμα και αν δεχόταν επίθεση (σχεδίασε κατανεμημένο δίκτυο επικοινωνίας, που βασιζόταν στη ψηφιακή τεχνολογία). Και κάπως έτσι εγένετο το APRANET (Advanced Research Projects Agency Network -Δίκτυο Υπηρεσιών Προηγμένων Ερευνητικών Προγραμμάτων), το οποίο χρηματοδότησε το Advanced Research Projects Agency (APRA) του Υπουργείου Αμύνης των ΗΠΑ το 1970.

Το APRANET ήταν το πρώτο δίκτυο μεταγωγής 'πακέτου πληροφοριών' (αυτή η έμπνευση άνηκε στον Leonard Kleinrock) που ήταν η κυρίαρχη βάση για την επικοινωνία δεδομένων, παγκοσμίως. Το APRANET βοήθησε στην εξάπλωση της επικοινωνίας υπολογιστή με υπολογιστή, μέσω δικτύου συνεργαζομένων computers. Δυο βρίσκονταν στο University of California, ένα σε αυτό της Santa Barbara, ένα στο Los Angeles και ένα στη Utah. Από εκεί και πέρα, οι ταχύτητες γίνονταν όλο και πιο γρήγορες, τα μεγέθη των 'πακέτων' όλο και πιο μικρά, οι υπολογιστές προσωπικοί, με τις απαιτήσεις και τις προκλήσεις να αυξάνονται κατακόρυφα.

Η βασική του δουλειά του πρώτου δικτύου (που έδωσε στον πλανήτη και το email το 1972) ήταν να γλιτώνει τους επιστήμονες από το χρόνο που χρειάζονταν να επικοινωνήσουν τα όποια ευρήματα τους, ώστε να συνεργαστούν να να προσφέρουν ένα αποτέλεσμα, στο όποιο task τους είχαν αναθέσει. Υπήρχε ήδη διαθέσιμη μια τεράστια μηχανή με το όνομα Mainframe 9000, με την οποία συνδέονταν όλοι οι διαθέσιμοι υπολογιστές (ένας προς έναν) και η μηχανή αναλάμβανε την επεξεργασία των 'δεδομένων' που λάμβανε.

'Έμαθε' να επεξεργάζεται πολλά διαφορετικά δεδομένα, την ίδια ώρα. Δηλαδή, μπορούσε να χρησιμοποιηθεί την ίδια ώρα, από πολλούς διαφορετικούς επιστήμονες. Όταν άρχισαν να συνδέονται μεταξύ τους οι υπολογιστές, προέκυψε το ερώτημα 'τι χρειάζεται να κάνουμε για να γίνει πιο εύκολη η επικοινωνία μεταξύ τους'. Επ' αυτού δούλεψαν επιστήμονες σε όλον τον κόσμο. Τα δίκτυα που έφτιαξαν -διαφορετικό σε κάθε χώρα-, δεν μπορούσαν να 'επικοινωνήσουν' μεταξύ τους. Ώσπου βρέθηκε μια 'κοινή γλώσσα επικοινωνίας' (TCP IP) και το 1975 'συνδέθηκαν' όλα τα δίκτυα. Αντάλλαζαν γραπτά κείμενα.

Ti άλλαξε ο Τimothy-Berners Lee

Τη δεκαετία του '80 ο Βρετανός Τimothy-Berners Lee (καθηγητής προγραμματισμού στο University of Oxford και το MIT) εργαζόταν στο CERN, την ευρωπαϊκή οργάνωση έρευνας επί των πυρηνικών. Άνηκε σε ομάδα επιστημόνων που προσπαθούσαν να βρουν από τι είναι 'φτιαγμένο' το σύμπαν. Ο Lee ήθελε να έχει πρόχειρες όλες τις σχετικές πληροφορίες συναδέλφων του από όλον τον πλανήτη και επικοινωνία μαζί τους, ώστε να υπάρξει πρόοδος. Δημιούργησε το http, το html και το url, δηλαδή το πρώτο browser. Το ονόμασε World Wide Web. Ναι, ο Lee ανακάλυψε το web -όχι το Internet. O ίδιος δημιούργησε και την πρώτη ιστοσελίδα: ήταν η info.cern.ch. Ήταν όλα έτοιμα για να γίνει η 'έκρηξη' του '90.

Γιατί το Internet δεν ανήκει στον Τimothy-Berners Lee

Ο Lee θα μπορούσε να πάρει την πατέντα για το Internet. Δηλαδή, ήταν μια δυνατότητα που είχε. Την προσπέρασε, γιατί όπως είχε πει ήθελε το World Wide Web που πρόσφερε στην ανθρωπότητα να μπορεί να γίνει προσβάσιμο από όλους, δωρεάν. Ως εκ τούτου, η απάντηση στην ερώτηση 'σε ποιον ανήκει το Internet' είναι στην ουσία 'σε ποιον ανήκουν οι υποδομές του διαδικτύου'. Το Make Use Of διευκρίνισε προ ημερών πως οι Internet Service Providers (πάροχοι υπηρεσιών διαδικτύου) κατέχουν τα μεγαλύτερα τμήματα των υποδομών. Δηλαδή, σημεία πρόσβασης, εκτεταμένη καλωδίωση και routers. Τη σήμερον ημέρα, υπάρχουν 1126 χιλιόμετρα υποβρυχίων καλωδίων -που θα τύλιγαν 28 φορές τον Ισημερινό.

Το μεγαλύτερο μέρος των συγκεκριμένων υποδομών το έχουν πληρώσει πολίτες χωρών, μέσω των φόρων -καθώς ακόμα δεν είχε ιδιωτικοποιηθεί αυτός ο τομέας. Σήμερα ανήκει στο κοινό ένα πολύ μικρό ποσοστό τους.

Επειδή τα τηλεφωνικά δίκτυα (η ραχοκοκαλιά του Internet) αλληλεπικαλύπτονται, πολλές εταιρίας τηλεπικοινωνιών κατέχουν τεράστια τμήματα του διαδικτύου. Στην κορυφή αυτής της 'αλυσίδας' βρίσκονται

✎ οι αμερικανικές AT&T, GTT Communications, Lumen Technologies, Sprint (T-Mobile US), Verizon Enterprise Solutions και Zayo Group,

✎ η γερμανική Deutsche Telekom Global Carrier,

✎ η ιταλική Telecom Italia Sparkle,

✎ η ισπανική Telxius (Telefónica),

✎ η βρετανική Liberty Global,

✎ η ιαπωνική NTT Communications (πρώην Verio),

✎ η γαλλική Orange,

✎ η ινδική Tata Communications (πρώην Teleglobe),

✎ η σουηδική Telia Carrier και

✎ η PCCW Global από το Χονγκ Κονγκ.

Oι Google, Microsoft, Facebook και Amazon έχουν επίσης, αρχίσει να αγοράζουν και να αναπτύσσουν διηπειρωτικά καλώδια οπτικών ινών. Μαζί κατέχουν το 1/10 των υποβρυχίων καλωδίων -και την αντίστοιχη 'δύναμη' που τη λέτε και μεγάλη αν βάλετε στην 'εικόνα' και όσα άλλα ελέγχουν.

Χαρακτηριστικά, στο Google και το Facebook γίνεται το 70% της διαδικτυακής κίνησης, ενώ το Amazon Web Services 'τρέχει' το 1/3 του διαδικτύου.

Πού λοιπόν, ανήκει το Internet

Επί της ουσίας, το κύριο μέρος των υποδομών ανήκει σε έναν πολύ μικρό αριθμό μεγάλων εταιριών τηλεπικοινωνίας. Η δύναμη όσων συμβαίνουν στο Internet, ανήκει επίσης σε ένα μικρό αριθμό κολοσσών. Σε ό,τι αφορά τον έλεγχο και τους κανονισμούς που το διέπουν, στην ουσία δεν υπάρχουν, καθώς δεν υπάρχει ένας κεντρικός μηχανισμός που να έχει αυτήν την ευθύνη. Και δεν υπάρχει γιατί είναι κάτι το εξαιρετικά περίπλοκο να ελεγχθεί το Internet. Yπάρουν πρωτόκολλα και κυβερνήσεις που προσπαθούν να βάλουν μια τάξη. Υπάρχουν όμως, και πολλές διαφορετικές εταιρίες μέσω των οποίων γίνεται η διακίνηση των data. Οι εταιρίες τηλεπικοινωνίας θα μπορούσαν επίσης, να αποκτήσουν 'απαγορευτικά', αλλά προτιμούν να δίνουν τη χρήση του δικτύου σε χαμηλές τιμές ή δωρεάν.

Το μεγάλο ερώτημα είναι πού ανήκει όλα τα data που υπάρχουν στο διαδίκτυο ή τα πνευματικά δικαιώματα -και τα προσωπικά δεδομένα που νομικά είναι δικά μας, αλλά δεν είναι αυτή η πραγματικότητα, με γνωστά τα ρεπορτάζ της πώλησης τους σε τρίτους.

Το Μake of Use καταλήγει στο εξής: "Όταν ρωτάτε πού ανήκει το διαδίκτυο είναι εξίσου σημαντικό να ρωτήσετε και ποιος είναι ο κάτοχος των δεδομένων που 'παράγονται' στο διαδίκτυο. Μια σημαντική πηγή εσόδων, πληροφοριών και δυνητικά ελέγχου του Internet. Η ιδιοκτησία των δεδομένων παραμένει ένα περίπλοκο θέμα. Την ίδια ώρα, ο άνθρωπος στον οποίον ανήκει πλατφόρμα που παράγει δεδομένα (πχ Facebook), του ανήκουν και τα δεδομένα -βάσει νόμων".

Όσο και αν προσπαθούν κυβερνήσεις να ρυθμίσουν συγκεκριμένους τομείς του διαδικτύου, δεν έχουν καταφέρει να ακολουθήσουν το ρυθμό ανάπτυξης του. Αυτό σημαίνει πως στην παρούσα φάση τέσσερις με πέντε εταιρίες ελέγχουν την πλειοψηφία όσων συμβαίνουν στο Internet”.

Ο 'πατέρας' του web λέει πως βρήκε τρόπο να σώσει το 'παιδί' του

Ο Τimothy-Berners Lee θύμισε τον περασμένο Φλεβάρη, μέσω του Conversation το λόγο που δεν πήρε την πατέντα του www και ήταν "για να ανήκει το Internet σε όλους". Τώρα που βλέπει πως πολλοί 'κακομεταχειρίζονται' το 'παιδί' του, επινόησε σχέδιο για να το 'σώσει'. Αρχίζει και τελειώνει από την 'κυριαρχία των δεδομένων' και τη δίνει στους χρήστες (ο καθένας να είναι ο κύριος των δικών του data). Σχετικές μηνύσεις έχουν καταταθεί σε ΗΠΑ και Ευρωπαϊκή Ένωση, εναντίον τεχνολογικών κολοσσών. Εν τούτοις, ο Lee εξηγεί πως η λύση είναι πολύ πιο απλή και τη φτιάχνει ο ίδιος.

Ξεκίνησε με την Inrupt, εταιρία που στηρίζει το όραμα που είχε πριν 30 χρόνια.

Αφορά ένα σύστημα με 'θησαυροφυλάκια' προσωπικών δεδομένων που άπαξ και τα εναποθέσουμε εκεί, θα έχουμε τον πλήρη και απόλυτο έλεγχο τους. Οι εταιρίες θα χρειάζεται να κάνουν αίτημα για να αποκτήσουν πρόσβαση, με αντάλλαγμα διάφορες υπηρεσίες. Δεν θα έχουν το δικαίωμα να πουλούν ό,τι παραχωρούμε, σε άλλους. Αν θα καταφέρει να νικήσει αυτή τη μάχη; Δύσκολα, αν σκεφτείτε πόσα δισεκατομμύρια 'παίζονται'. Θα έχει όμως, ένα ενδιαφέρον να δούμε πού θα πάει αυτή η ιστορία.

πηγή: news247.gr